Informatie over begraven worden, de begrafenis

Begraven worden, de begrafenis

Elke begrafenis is natuurlijk uniek. Persoonlijke voorkeuren zijn dan ook leidend. Een aantal vrijblijvend richtlijnen:
De uitvaart begin met de plechtigheid, te midden van alle familie en vrienden of in een kleine kring.
De nabestaanden of professionele dragers brengen of schouderen de kist naar het graf.
Bij het graf worden veelal een aantal slotwoorden besproken
Nadat de kist in het graf is gedaald of boven het graf is geplaatst. Nemen de afscheid. Bij voorbeeld met een schepje zand op de kist of een bloemengroet.

Tijdens de begrafenis wordt het lichaam van de overledene ter aarde besteld. De gedachte dat het lichaam ergens nog steeds is kan troost bieden aan de nabestaanden. De nabestaanden dienen te bepalen wat na het overlijden gebeurt met het stoffelijk overschot. Zij zijn hierbij moreel gebonden aan de wensen die de overledene mondeling of schriftelijk heeft geuit. Toch zijn er een aantal beperkingen met betrekking tot de uitvaart. In Nederland is dat de wet op de lijkbezorging geregeld. Zo mag een uitvaart niet eerder plaatsvinden dan 36 uur na het sterven. De Officier van Justitie kan echter ontheffing verlenen. De uitvaart moet uiterlijk 6 dagen na overlijden plaatsvinden. Ook hierop kan ontheffing worden gegeven. De begrafenis kan alleen plaatsvinden op door de overheid aangewezen plaatsen. Voor het begraven van een urn zijn nog geen duidelijke regels. De as wordt immers niet begraven maar bewaard.

Teraardebestelling

De kist kan in het graf dalen door middel van touwen of kettingen. Tijdens deze teraardebestelling wordt vaak nog een korte toespraak gehouden. Vervolgens krijgen mensen de gelegenheid op hun eigen manier afscheid te nemen van de overledene. Dit kan bijvoorbeeld zijn in de vorm van het werpen van wat aarde op het graf, het geven van een laatste groet of het zeggen van een gebed.

Men verlaat dan het graf. Vaak is er daarna nog de gelegenheid om in een zaaltje op of vlakbij de begraafplaats de nabestaanden te condoleren. Na de plechtigheid heeft men vaak de behoefte aan "het kopje koffie". Het hoeft niet altijd een plakje cake te zijn wat u bij de koffie laat serveren, tegenwoordig is alles mogelijk. Van een koekje tot een gebakje en van een kopje koffie tot een glas champagne. Ook de broodjes heeft men in diverse soorten. Overleg uw wensen met de uitvaartondernemer. In Oost en West-Vlaanderen wordt vaak een rouwmaaltijd voor de familie en eventueel vrienden gehouden na de plechtigheid. Die loopt vaak uit tot diep in de namiddag.

Hierna wordt het graf gesloten of bedolven door de grafdelver. Dit is veelal een medewerker van de gemeente waartoe de begraafplaats behoort. Gemiddeld 100 dagen na de begrafenis kan er worden gekozen om een grafmonument te plaatsen.  Omdat het grafbezoek in de eerste drie maanden in het algemeen vrij intensief is, is er de mogelijkheid om te kiezen voor een tijdelijk grafmonument in de vorm van bijvoorbeeld een houten kruis, een foto, etc.

Begraven is een langzaam en natuurlijk proces. Als onderdeel van de plechtigheid kan de familie en vrienden de overledene naar het graf dragen. Er is een tastbare gedenkplek voor langere tijd. Een algemeen graf voor minimaal 10 jaar en een particulier graf voor minimaal 20 jaar. Dit is weliswaar een dure aangelegenheid. De keuze van het graf is belangrijk. Deze zal nog vele jaren bezocht worden. Verschillende locaties bieden verschillende mogelijkheden. De uitvaartverzorger kunt u hierin adviseren. Voor kinderen en baby’s zijn er vaak aparte kinderhofjes. Meestal kiezen mensen voor de plek waar meer familie begraven ligt of voor een plek in de buurt. Maar ook de sfeer van een begraafplaats speelt een rol.

Ook begraven in de natuur op zogenaamde natuurbegraafplaatsen is de laatste jaren steeds meer in trek. Een voorwaarde hierbij is dat de overledene wordt begraven zonder voor het milieu belastende materialen. Hiervoor wordt er vaak gekozen voor een opbaarplank als alternatief voor een kist. In combinatie met een lijkwade van natuurlijke materialen om de overledene in te wikkelen is aan de voorwaarde voor een groene uitvaart voldaan.

Synoniemen voor begrafenis zijn teraardebestelling, uitvaart, graflegging en inhumatie. Een steeds meer voorkomend alternatief voor de begrafenis is de crematie. Ook kan met zijn of haar lichaam ter beschikking stellen aan de wetenschap.

Algemeen graf
Grafstenen.
Huur voor maximaal 15 jaar.
Biedt vaak ruimte aan 3 personen.
Wordt toegewezen door de begraafplaats.
Heeft meestal geen mogelijkheid tot het bijzetten van een urn.

Particulier graf
Kan meestal door de familie worden uitgekozen.
Blijft voor 20, 30 of 40 jaar in de familie. De grafrechten kunnen vervolgens steeds met tien jaar worden verlengd.
Biedt ruimte voor het bijzetten van urnen.
De rechthebbende van de familie bepaalt welke overledenen in het graf mogen.
Een particulier graf kunt u van te voren reserveren. U kunt soms zelf een mooie plaats kiezen.

Soorten graven
Zandgraf
Grafkelder
Bovengronds begraven in een grafmuur of grafheuvel
En graf volgens speciaal cultureel gebruik

Grafonderhoud

Bij een graf gaan altijd kosten voor het onderhoud gepaard. Houdt ook rekening met de afkoop, huur van het graf en de kosten voor het monument. Het onderhoud kunt u op de meeste begraafplaatsen afkopen. Wanneer de huurtermijn is verstreken en niemand meer voor het graf zorgt, wordt het volgens de gemeentelijke verordeningen geruimd. 

Verschillende tradities rond begraven en cremeren

Uitvaart Oost-Azië

In de meeste Oost-Aziatische en Zuidoost-Aziatische culturen is het dragen van wit een symbool voor de dood. Door westerse invloeden is zwart echter ook aanvaard als kleur voor mensen in rouw. De aanwezigen mogen niet kijken terwijl de kist neergelaten wordt, ze moeten hun hoofd buigen, of zelfs afwenden.

Uitvaart Bali

Op Bali tref je bijna geen huilende mensen aan als er iemand is overleden, lachen is de norm. Iedereen probeert de nabestaanden op te vrolijken, door te mooie herinneringen boven te halen, grapjes te maken en dingen te zeggen zoals; ‘kom op, er is leven naar de dood.’ Verdriet wordt gezien als iets gevaarlijks, iets waar iemand aan kan bezwijken, dus moet je er met zijn allen voor zorgen dat verdriet geen kans krijgt. De nabestaanden proberen zich intussen groot te houden. Ze weten dat er gelachen zal worden als ze hun verdriet uiten. Toch realiseren ze zich ook dat alleen maar is omdat de omgeving wil voorkomen dat ze aan hun verdriet ten onder gaan. Overigens zijn positieve emoties voor alle rouwende van belang. Ze geven lucht, je kunt even op adem komen. Bovendien dragen ze ertoe bij dat je steun krijgt van je directe omgeving.

Uitvaart in China en Japan

In China wordt traditioneel een witte envelop gegeven aan de nabestaanden met een kleine som geld. Ook andere culturen doen dit. In Japan worden meestal Boeddhistische rituelen uitgevoerd. Veelal krijgt de overledene een nieuwe naam bestaande uit oude kanji-tekens, dit om te vermijden dat de naam in gewone gesprekken of schrift zou gebruikt worden. Toro Nagashi is de benaming voor de Japanse boeddhistische ceremonie. Papieren lantaarns drijven af naar zee. De lichtjes staan symbool voor de zielen van de doden. Geesten leiden de zielen vervolgens naar het hiernamaals. De meeste Japanners worden gecremeerd. In Tibet voeren boeddhisten traditioneel het ritueel via de luchtbegrafenis uit.

Uitvaart Afrika

Aan de Goudkust van Afrika bestond de gewoonte de doden in de vloer van woonhuizen te begraven, als onderdeel van een animistische ceremonie. Vrouwen mogen luidop rouwen. Vaak mogen ze hun gevoelens tonen tot hysterie toe. Soms zijn er trommelaars en fluitspelers bij. Een begrafenisplechtigheid kan soms een week lang duren. Na een periode van enkele maanden tot een jaar wordt de rouw officieel afgelegd en wordt er een feest georganiseerd.

Uitvaart Latijns-Amerika

In Latijns-Amerika zijn veel combinatie van verschillende overzeese tradities. In verschillende Latijnse landen worden de doden niet in de grond begraven maar in mondgraven. Dit zijn veelal op elkaar gestapelde graven. Er zijn ook delen waar de mensen verbrand worden. Niet in de vorm van de bekende crematie, maar gewoon het lichaam met veel hout erover. Dit gebeurt om de beperkte grond zo goed mogelijk te kunnen benutten. Jaarlijks wordt er vooral rond Peru en Latijns-Amerika de dag der doden gehouden. Dit houdt in dat de nabestaanden de graven van de doden bezoeken of zelfs de lichamen ophalen en de dag samen door brengen om aan het einde van de dag de dode terug op zijn rustplaats te brengen. Op 1 en 2 november worden in Mexico en in andere delen van Latijns-Amerika de overledenen herdacht. Op deze feestdag worden kilo’s van het zoete ‘Brood van de Dood’ gegeten. In Guatemala herdenken de mensen tijdens Allerheiligen hun overledene doormiddel van vliegers. Guatemalese Maya’s geloven dat ze door middel van de vliegers boodschappen aan de doden kunnen overbrengen.

Islamitische uitvaart

Het begraven volgens de islamitische overlevering gebeurt zo snel mogelijk na het overlijden. In landen waar de wetgever dit toestaat kan een overledene nog dezelfde dag begraven worden. Ook wordt een moslim, indien de wetgeving het toelaat, zonder kist begraven. In Nederland is begraven zonder kist wettelijk toegestaan. Overdreven rouwbeklag is niet toegestaan, hoewel dit soms gebeurt. Crematie is uitgesloten in verband met het geloof in de wederopstanding op de Dag des oordeels.

Al-djanaazah uitvaart

Na het overlijden worden allereerst de ogen gesloten en de overledene wordt afgedekt met een schoon laken. Vervolgens wordt het lijk ritueel gewassen door familieleden of andere moslims van hetzelfde geslacht, waarbij de private delen worden afgedekt. Vervolgens wordt de overledene gewikkeld in witte doeken (de kafan). Zij die deze wassing verrichten bewaren hierover discretie.

Voorafgaande aan de begrafenis wordt voor de overledene een gebed (Al-djanaazah) gedaan. Zij die aanwezig zijn bij dit gebed gaan rond de lijkbaar staan. Een afwijking met het gebed zoals het vijfdagelijks verricht wordt, is dat er niet gebogen (ruku) wordt en ook de nederwerping (sudjud) vindt niet plaats. Ook volgen de aanwezigen niet de voorgeschreven qibla; de overledene ligt wel in de qibla-richting. Het meeste wordt in stilte gebeden. Het gebed vindt niet plaats in de moskee (In niet- Islamitische landen verricht men het Salaat el Djanaazah wel in de moskee).

Bij de teraardebestelling zijn alleen mannen aanwezig. Een moslim wordt liggend op de rechterzijde begraven, met het hoofd richting de qibla. Indien de overledene niet de shahadah meer heeft kunnen zeggen op het moment van overlijden, dan wordt dit alsnog gedaan. Vaak wordt na het sluiten van het graf gestopt na 40 stappen en wordt Soera De Opening gereciteerd als bijzondere bijstand voor de overledene die volgens de overleveringen binnen de islam op dat moment verhoord wordt door de engelen Nakir en Munkar. Het is de bedoeling dat een graf niet geruimd wordt en de overledene in het graf blijft in verband met het geloof in de wederopstanding op de Dag des oordeels.

Uitvaart India

Bij de heilige rivier de Ganges in India worden dagelijks vele doden gecremeerd. Alleen de lichamen van kinderen onder 10 jaar, heilige mannen, mensen die zijn bezweken aan lepra, pokken of een slangenbeet mogen rechtstreeks in de rivier worden gegooid. Die zijn al zuiver: omdat ze jong of heilig zijn of omdat ze genoeg hebben geleden tijdens hun ziekte.