Wat houdt het ruimen van een graf in en wat gebeurt er met de grafsteen?

Alles over het ruimen van een graf en de grafsteen

In Nederland bedoelt men met het ruimen van het graf proces waarbij een graf wordt leeggemaakt na het verstrijken van de grafrechten of wanneer een begraafplaats wordt heringericht. Het ruimen van een graf roept vaak vragen op: wat gebeurt er met de stoffelijke resten van de overledene, en wat gebeurt er met de grafsteen die jarenlang het graf markeerde?

In dit artikel zullen we in detail ingaan op wat het ruimen van een graf precies inhoudt, waarom het gebeurt, wat er met de grafsteen gebeurt, en hoe nabestaanden betrokken kunnen worden bij dit proces. Dit artikel biedt ook een uitgebreid overzicht van de juridische, emotionele en praktische aspecten van het ruimen van graven, zodat iedereen die ooit met deze situatie te maken krijgt beter voorbereid is.

Wat zijn grafrechten?

In Nederland kennen we twee soorten graven: algemene en particuliere graven. Bij een algemeen graf 'lease' je de plek en bepaalt de begraafplaatsbeheerder wat er gebeurt. Zo beslist de beheerder hoe lang je dierbare er blijft liggen en of er meerdere personen worden bijgezet. Wel kun je een eigen grafsteen plaatsen.

Bij een particulier graf koop je de grafrechten en ben je de rechthebbende. Je hebt dan meer zeggenschap, zoals hoelang je dierbare in het graf blijft. Meestal is de beginperiode 10, 20 of 30 jaar, waarna je kunt verlengen. De kosten variëren per gemeente of begraafplaats, waarbij een algemeen graf altijd goedkoper is dan een particulier graf.

Wat betekent het ruimen van een graf?

Een graf huur je meestal voor een periode. Als deze periode afloopt, dan kun je er meestal voor kiezen om de periode te verlengen, of om het graf te laten ruimen. Het ruimen van een graf houdt in dat een bestaand graf wordt leeggemaakt. Dit gebeurt meestal nadat de grafrechten zijn verlopen, wat doorgaans na 10, 20 of 30 jaar is, afhankelijk van de afspraken die zijn gemaakt bij het aanschaffen van de grafrechten.

Een graf kan op verschillende manieren worden geruimd, afhankelijk van de begraafplaats en de situatie:

• Standaard grafruiming: hierbij worden de stoffelijke resten verzameld en vaak herbegraven in een verzamelgraf of een knekelput. Dit is een plaats op de begraafplaats waar meerdere resten samen worden begraven.
• Opgraving en herbegraving op verzoek van de familie: in sommige gevallen kan de familie vragen om de resten van hun dierbare te herbegraven in een ander graf. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer een familie wil dat meerdere generaties bij elkaar worden begraven.
• Ruiming bij natuurbegraafplaatsen: op natuurbegraafplaatsen is het idee dat de stoffelijke resten na verloop van tijd vergaan en deel worden van de natuur. Hier wordt zelden actief geruimd, omdat de natuur het lichaam opneemt.

Het ruimen van een graf wordt uitgevoerd door gespecialiseerde medewerkers van de begraafplaats of door bedrijven die worden ingehuurd door de begraafplaatsbeheerder. Het ruimen wordt met respect voor de overledene en diens nabestaanden gedaan.

Waarom wordt een graf geruimd?

Er zijn verschillende redenen waarom een graf kan worden geruimd. De meest voorkomende redenen zijn als volgt:

1. Verlopen grafrechten: in Nederland koopt men grafrechten voor 10, 20, of 30 jaar. Zodra deze rechten verlopen, kan het graf worden geruimd, tenzij de rechten worden verlengd door de nabestaanden.
2. Ruimtegebrek op de begraafplaats: begraafplaatsen hebben beperkte ruimte, vooral in stedelijke gebieden. Wanneer alle beschikbare graven zijn bezet, kan het nodig zijn om oudere graven te ruimen om plaats te maken voor nieuwe.
3. Verzamelgraven of knekelputten: na het ruimen van een graf kunnen de resten worden herbegraven in een verzamelgraf of knekelput. Dit gebeurt wanneer de nabestaanden geen specifieke wens hebben voor herbegraving of wanneer er geen nabestaanden zijn om te beslissen wat er met de stoffelijke resten gebeurt.
4. Herinrichting van de begraafplaats: soms wordt een begraafplaats heringericht of wordt een deel ervan verkocht voor een andere bestemming. In dergelijke gevallen moeten alle graven in dat deel worden geruimd.
5. Geen contact met nabestaanden: Als er geen contact meer is met nabestaanden en de grafrechten verlopen, kan de begraafplaatsbeheerder besluiten het graf te ruimen.

Het proces van ruiming: wat gebeurt er met de stoffelijke resten?

Het proces van grafruiming verloopt met grote zorg en respect voor de overledene. Na de ruiming worden de stoffelijke resten verzameld. Wat er vervolgens met de resten gebeurt, hangt af van verschillende factoren, zoals de wensen van de nabestaanden en de regels van de begraafplaats.

1. Verzamelgraf of knekelput: in veel gevallen worden de resten herbegraven in een verzamelgraf of een knekelput. Dit is een plaats waar de resten van verschillende overledenen samen worden begraven. Deze putten zijn vaak anoniem en zonder markeringen.
2. Herbegraven in een nieuw graf: soms vragen nabestaanden om de resten van hun dierbare te herbegraven in een ander graf. Dit kan zijn op dezelfde begraafplaats of op een andere locatie. Vaak wordt dit gedaan wanneer families ervoor kiezen om meerdere generaties bij elkaar te begraven.
3. Crematie na opgraving: hoewel het minder vaak voorkomt, kunnen nabestaanden ervoor kiezen om de stoffelijke resten te laten cremeren nadat het graf is geruimd. Dit gebeurt meestal als onderdeel van een persoonlijke wens van de familie of de overledene.
4. Opslag of transport naar het buitenland: in sommige gevallen worden de stoffelijke resten na ruiming opgeslagen of naar een ander land getransporteerd, vooral als de familie is geëmigreerd en de overledene dichter bij hen begraven wil hebben.

Wat zijn de kosten voor het ontruimen van het graf?

Door de meeste begraafplaatsen worden er geen kosten in rekening gebracht voor ruimen van het graf. Wil je het zeker weten dan kun je dit altijd even navragen bij de begraafplaatsbeheerder.

Worden urnen na een bepaalde periode ook verwijderd?

Wanneer iemand gecremeerd is dan kun je naast de urn mee nemen naar huis de urn ook een mooie plek geven op een begraafplaats of bij het crematorium. Je kunt hierbij denken aan een urnentuin of urnenmuur. Net zoals voor het graf op de begraafplaats huur je deze plaats voor een bepaalde tijd. Hierna kun je de urn mee naar huis nemen of de as verstrooien op een verstrooiveld of ergens in de natuur. Als er gekozen is voor een urnenmonument, gedenksteen of gedenkplaatje op bijvoorbeeld e urnenmuur dan mag je deze normaal gesproken mee naar huis nemen.

Zoek je een tasbare herinnering aan je overleden dierbare? Bijvoorbeeld een urn of assieraad? Of stooi je liever de as uit? Wij hebben het grootste assortiment unieke urnen, mini urnen, duo urnen, assieraden en asverstrooikokers.

Wat gebeurt er met de grafsteen?

De grafsteen is een belangrijk onderdeel van het gedenkteken. Het symboliseert de plek waar iemand ligt en draagt vaak persoonlijke inscripties die veel betekenis hebben voor de nabestaanden. Wanneer een graf wordt geruimd, rijst vaak de vraag: wat gebeurt er met de grafsteen?

Er zijn verschillende mogelijkheden voor wat er met de grafsteen gebeurt na de ruiming van een graf:

1. Teruggeven aan de nabestaanden: in veel gevallen biedt de begraafplaats de grafsteen aan de familie aan. Nabestaanden kunnen de steen dan meenemen als herinnering aan hun dierbare. Sommige families kiezen ervoor om de steen thuis te bewaren in een tuin of op een andere gedenkwaardige plek
2. Verwijderen en vernietigen: als de nabestaanden geen interesse hebben in het behouden van de grafsteen, kan de begraafplaats ervoor kiezen om de steen te vernietigen. Dit wordt meestal gedaan door het breken van de steen en het afvoeren van het materiaal.
3. Hergebruik van de grafsteen: soms kan een grafsteen worden hergebruikt, vooral als het gaat om eenvoudige stenen zonder veel persoonlijke inscripties. De steen kan dan opnieuw worden bewerkt door een steenhouwer en gebruikt voor een ander graf.
4. Gedenkmonument op de begraafplaats: op sommige begraafplaatsen wordt een gedenkmonument opgericht waarop de namen van alle geruimde graven worden vermeld. Dit biedt een alternatief voor families die geen plek meer hebben voor de grafsteen, maar toch willen dat de naam van hun dierbare blijft voortleven.
5. Opname in het archief van de begraafplaats: in sommige gevallen wordt de grafsteen bewaard in het archief van de begraafplaats. Dit gebeurt vooral bij historische graven of als de steen historische waarde heeft.

Ook is het vaak mogelijk om (een deel van) het grafmonument mee te nemen en hier op een andere plek een nagedachtenisplaats van te maken. Je kunt hier bijvoorbeeld kaarsen, foto’s, grafdecoratie of andere herinneringen aan je overleden dierbare op plaatsen.

Tot de mogelijkheden behoord ook vaak dat je de metalen opschriften, symbolen, het kruis, een eventuele grafsculptuur, de grafvaas of de graflantaarn van het monument meeneemt en hier een nieuwe plek voor vindt.

Is de grafsteen in slechte conditie of is deze niet helemaal je smaak dan is het mogelijk om het monument aan te laten passen door een steenhouwer of deze zelfs tot iets nieuws te laten maken. Bijvoorbeeld als gedenkplek of tuinornament in je tuin.

De rol van nabestaanden bij grafruiming

Het ruimen van een graf kan emotioneel zwaar zijn voor nabestaanden. Gelukkig zijn er vaak opties beschikbaar om hen bij het proces te betrekken en te helpen om afscheid te nemen op een manier die hen troost biedt.

1. Melding van ruiming: voordat een graf wordt geruimd, is de begraafplaats verplicht om de nabestaanden op de hoogte te stellen. Dit gebeurt meestal per brief. Nabestaanden krijgen dan de gelegenheid om actie te ondernemen, zoals het verlengen van de grafrechten of het herbegraven van de stoffelijke resten.
2. Verlenging van grafrechten: als de nabestaanden het graf willen behouden, is het mogelijk om de grafrechten te verlengen. De duur van de verlenging kan variëren, afhankelijk van de regels van de begraafplaats. Dit geeft de familie meer tijd voordat het graf wordt geruimd.
3. Beslissing over de stoffelijke resten en de grafsteen: nabestaanden hebben vaak inspraak in wat er met de stoffelijke resten en de grafsteen gebeurt. Dit kan variëren van herbegraven of cremeren tot het bewaren van de grafsteen als herinnering.
4. Gedenkceremonie: sommige families kiezen ervoor om een ceremonie te houden op de dag dat het graf wordt geruimd. Op deze manier kunnen ze het laatste eerbetoon brengen aan de overledene en een periode afsluiten.

Juridische aspecten van grafruiming

Het ruimen van een graf is onderworpen aan juridische regels in Nederland. Deze regels zijn opgesteld om ervoor te zorgen dat het proces met respect en zorg verloopt en dat nabestaanden voldoende tijd en informatie krijgen om te beslissen wat er met het graf gebeurt.

1. Wet op de Lijkbezorging: in Nederland is de Wet op de Lijkbezorging van toepassing op het ruimen van graven. Deze wet bepaalt dat een graf minimaal 10 jaar ongestoord moet blijven na de begrafenis, voordat het kan worden geruimd.
2. Grafrechten: grafrechten worden vaak voor een bepaalde periode gekocht, meestal tussen de 10 en 30 jaar. Zodra deze periode afloopt, kan de begraafplaats de rechten verlengen of ervoor kiezen het graf te ruimen.
3. Verplichte kennisgeving: begraafplaatsen moeten de familie altijd op de hoogte brengen voordat een graf wordt geruimd. Dit gebeurt meestal minimaal een jaar voor de daadwerkelijke ruiming, zodat er voldoende tijd is om beslissingen te nemen.
4. Opgraven van stoffelijke resten: opgraving van stoffelijke resten is alleen toegestaan met toestemming van de nabestaanden of in het geval van een rechterlijk bevel. Dit garandeert dat de overledene met respect wordt behandeld.

Tot slot

Het ruimen van een graf is een belangrijk en soms noodzakelijk proces op begraafplaatsen. Hoewel het vaak emotioneel is voor nabestaanden, zijn er duidelijke regels en procedures om het proces zo goed mogelijk te laten verlopen.

Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen, opmerkingen of mis je bepaalde informatie? We helpen je graag verder! Neem gerust contact met ons op via het contactformulier en we staan voor je klaar om je vragen te beantwoorden of je verder te ondersteunen.