Het vieren van Allerheiligen en Allerzielen, de herkomst en achtergrond van de christelijke feestdagen
Als je niet katholiek bent opgevoed, zijn Allerheiligen en Allerzielen waarschijnlijk onbekende feestdagen voor je. Je zou het misschien niet zeggen, maar deze dagen worden al meer dan duizend jaar gevierd. In veel landen ben je zelfs een dag vrij op Allerheiligen. Wat is er dan zo belangrijk aan Allerheiligen en Allerzielen? En wat is het verschil tussen deze twee?
Allerheiligen op 1 november, alle martelaren en heiligen worden herdacht
In de katholieke kerk wordt jaarlijks op 1 november Allerheiligen gevierd. Op die dag worden alle heiligen herdacht. Allerheiligen is ontzettend belangrijk in de rooms-katholieke kerk. Het is één van de zogeheten 'hoogfeesten', de belangrijkste kerkelijke dagen. Tijdens Allerheiligen worden de martelaren en heiligen herdacht, en dat zijn er meer dan 10.000. De dag vond tot 844 plaats op 13 mei, maar Paus Gregorius IV veranderde dit naar 1 november. Waarschijnlijk om de voorloper van Halloween, dat rond dezelfde periode gevierd werd, een wat christelijker tintje te geven.
Heiligen zijn mensen die een bijzonder leven hebben geleid en die zich hebben ingezet voor het christendom. In vele gevallen kwamen ze zelfs om terwijl ze dit deden, in dat geval worden ze martelaren genoemd.
Wanneer een Heilige stierf, werden ze vereerd omdat men geloofde dat de Heilige nadien makkelijker een verzoek bij God kon aanvragen. Veel Heiligen hebben ook een eigen feestdag. Maar tijdens Allerheiligen worden alle Heiligen op één dag gezamenlijk herdacht.
Waarom 1 november?
Vroeger werd iedere heilige herdacht op zijn of haar sterfdag. Na de 3e eeuw na Christus werd het aantal zo groot dat ze uiteindelijk hebben besloten om dit op één gemeenschappelijke dag te vieren, 1 november. Tot op de dag van vandaag is Allerheiligen binnen de kerk nog steeds een hoogdag waar Katholieke gelovigen veel belang aan hechten.
Allerzielen op 2 november, de dag om te denken aan overleden dierbaren
Een dag later is het Allerzielen en komt men samen. Op 2 november, de dag na Allerheiligen worden alle overledenen herdacht. De viering voert terug op de oude overtuiging dat de mens bestaat uit een lichaam en een ziel. Na een overlijden scheidt de ziel zich van het lichaam om terug te keren naar God. Voordat veel zielen daadwerkelijk in Gods nabijheid kunnen verkeren, moeten deze eerst gelouterd worden in het Vagevuur. Speciaal wordt tijdens Allerzielen dan ook gebeden voor gestorvenen die nog niet voor altijd bij God verblijven.
Het christelijke feest dateert oorspronkelijk uit de tiende eeuw, toen de heilige abt Odilo van Cluny (ca. 961-1049) gelovigen in Bourgondië opdroeg om op de dag na Allerheiligen alle overleden gelovigen te herdenken (988). Hij baseerde zich daarbij weer op een oude monastieke traditie in Spanje. Pas sinds de veertiende eeuw wordt Allerzielen algemeen gevierd binnen de katholieke kerk. Hierbij speelden de pestepidemieën die Europa teisterden een grote rol.
Allerheiligen en Allerzielen, een Katholiek feest
Samen met Allerheiligen vormt Allerzielen in veel katholieke kerken de jaarlijkse dodenherdenking. Al sinds de middeleeuwen staan in begin november op veel katholieke begraafplaatsen kaarsen en lantaarns. Tijdens Allerzielen bezoeken veel families het graf van een geliefde om hun geliefden te gedenken. Er wordt extra aandacht gegeven aan het graf en deze wordt versierd met bloemen. Het is een traditie om kaarsen en lantaarns aan te steken op het kerkhof zodat je je licht toont aan de overledene. Mensen bidden ook dat de zielen het goed hebben. Ze bewaren bidprentjes, kaartjes met een afbeelding van de dode en een verhaaltje over hem of haar.
In onze grafdecoratie categorie vind je bijzondere graflantaarns, grafvazen en accessoires zoals gedenkkaarsjes voor lantaarns. Ook vind je hier reserveonderdelen voor onze lantaarns en vazen. Naast grafdecoratie bieden wij bijzondere gedenkstenen aan die geplaatst kunnen worden op bijvoorbeeld het graf.
Stil
Protestanten vieren geen Allerheiligen en ook geen Allerzielen. Zij herdenken hun dierbaren vlak voor Advent, op de laatste zondag van het kerkelijk jaar. Maar al deze dagen vallen in een seizoen waarin het steeds kouder en donkerder wordt. De natuur wordt stiller en doet je eraan denken dat alle leven op aarde ooit eindigt. Het is een moment van terugkijken en vooruitzien. Van verdriet maar ook van mooie herinneringen.
Eeuwig leven
Joden en moslims geloven net als christenen dat er na de dood een eeuwig leven is bij God. Hindoes en boeddhisten geloven dat je ziel telkens opnieuw geboren wordt, als een mens of dier. Hindoes hebben ook een feest dat op Allerzielen lijkt: Pitri Poedja. Ze offeren dan voedsel en bloemen aan hun voorouders met speciale gebeden.
Kelten
De Kelten leefden vanaf de 6e eeuw voor Christus tot enkele eeuwen daarna. Op de vooravond van Allerheiligen, vierden de Kelten al hun oogstfeest en het begin van een nieuw jaar. Ze geloofden dan ook dat de deur naar de onderwereld even openging. Met hun nieuwjaar zouden de geesten van alle gestorvenen van het afgelopen jaar opstaan om een levend lichaam in bezit te nemen. Daar lag vervolgens de oorsprong voor Halloween.
Om kwade geesten buiten de deur te houden, droegen de Kelten enge maskers. Waarschijnlijk ligt daar de oorsprong van de verkleedtraditie op Halloween, dat ieder jaar op 31 oktober wordt gevierd. Halloween staat voor All Hallows Eve. Ierse immigranten, de ‘afstammelingen’ van de Kelten, namen het feest in de 19e eeuw mee naar de VS en maakten er hun eigen traditie van. Met de rooms-katholieke feesten heeft Halloween niet veel te maken.
Día de Muertos
Als we het nog verder van huis gaan zoeken vinden we in Mexico nog een andere invulling van 1 en 2 november. Daar vieren ze namelijk de Día de Muertos (de dag van de doden). Ze geloven dat op 1 november de zielen van overleden kinderen terugkeren naar de aarde. Die van overleden volwassenen komen een bezoekje brengen op 2 november.
Wat is nu het verschil tussen Allerheiligen en Allerzielen?
Op 1 november vieren katholieken dus Allerheiligen. Een dag later, op 2 november, is Allerzielen aan de beurt. Die dag is oorspronkelijk bedoeld om te bidden voor alle overledenen die hun weg naar de hemel nog niet hebben gevonden.
Volgens de katholieke leer zijn er drie plaatsen waar je na je overlijden terecht kunt komen: de hel, de hemel of het vagevuur. De hemel is weggelegd voor 'zuivere' types die volledig zondevrij waren op het moment van sterven. De hel is duidelijk, daar zitten de ketters en goddelozen. Het vagevuur is weggelegd voor mensen die wel in God geloofden, maar zondig zijn gestorven. Daar wacht de ziel tot hij gezuiverd wordt en toch nog een plekje in de hemel kan veroveren. En dan helpt het natuurlijk enorm als je nog levende dierbaren een goed woordje voor je doen.
Op zowel Allerheiligen en Allerzielen worden dus overledenen herdacht. Maar het grootste verschil is dat je op Allerheiligen stilstaat bij heiligen en martelaren en tijdens Allerzielen je eigen dierbaren herdenkt.
