Hoe stel je een wilsverklaring op?
Een wilsverklaring is een belangrijk document waarin je jouw wensen vastlegt voor medische behandelingen en zorg in situaties waarin je zelf niet meer in staat bent om beslissingen te nemen. Dit kan bijvoorbeeld gaan om situaties van coma, dementie of andere ernstige gezondheidsproblemen. Het opstellen van een wilsverklaring zorgt ervoor dat jouw voorkeuren gerespecteerd worden en voorkomt onduidelijkheden bij familieleden en zorgverleners. In deze blog leggen we stap voor stap uit hoe je een duidelijke en juridisch geldige wilsverklaring schrijft.
Wat is een wilsverklaring?
Een wilsverklaring is een schriftelijk document waarin je vastlegt welke medische behandelingen je wel of niet wilt ondergaan in bepaalde situaties. Dit document is vooral belangrijk als je door ziekte of een ongeval niet meer in staat bent om je wensen kenbaar te maken. Een wilsverklaring kan verschillende onderwerpen omvatten, zoals:
- behandelverbod: als je niet wilt dat bepaalde levensverlengende behandelingen worden toegepast;
- euthanasieverklaring: je wens om euthanasie te ondergaan in specifieke omstandigheden;
- medische volmacht: de persoon die beslissingen voor jou mag nemen als je dat zelf niet meer kunt;
- reanimatieverklaring: of je wel of niet gereanimeerd wilt worden;
- palliatieve sedatie: je voorkeur voor pijnbestrijding en comfortzorg in de laatste levensfase.
Waarom is een wilsverklaring belangrijk?
Een wilsverklaring voorkomt onzekerheid en moeilijke beslissingen voor je naasten en artsen. Als je je wensen niet schriftelijk hebt vastgelegd, moeten familieleden en zorgverleners op basis van vermoedens keuzes maken. Dit kan leiden tot emotionele belasting en conflicten. Door een wilsverklaring op te stellen:
- houd je de regie over je eigen zorg;
- voorkom je misverstanden over jouw wensen;
- geef je duidelijkheid aan artsen en familieleden;
- voorkom je onnodige medische behandelingen die je niet wilt.
Stap-voor-stap een wilsverklaring opstellen
1. Bepaal je wensen
Voordat je begint met schrijven, is het belangrijk om goed na te denken over wat je wel en niet wilt. Stel jezelf de volgende vragen:
- wil ik gereanimeerd worden bij een hartstilstand?
- welke levensverlengende behandelingen wil ik wel of niet?
- wil ik euthanasie als ik ondraaglijk lijd en geen uitzicht op verbetering heb?
- wie vertrouw ik om medische beslissingen voor mij te nemen als ik dat zelf niet meer kan?
- hoe wil ik verzorgd worden in mijn laatste levensfase?
2. Schrijf je wensen op
Zorg ervoor dat je wilsverklaring helder en ondubbelzinnig geformuleerd is. Gebruik duidelijke en eenvoudige taal. Vermijd vage termen zoals "ik wil geen pijn lijden", want dit kan op verschillende manieren geïnterpreteerd worden. Geef concrete voorbeelden, zoals:
"Ik wens geen kunstmatige beademing als mijn kans op herstel minimaal is."
Of:
"Ik wil geen sondevoeding als ik blijvend in coma lig."
3. Benoem een vertrouwenspersoon
Naast het schriftelijk vastleggen van je wensen, is het verstandig om een vertrouwenspersoon aan te wijzen. Dit is iemand die je medische volmacht geeft en namens jou beslissingen mag nemen als je dat zelf niet meer kunt. Dit kan een familielid, partner of goede vriend zijn.
4. Bespreek je wilsverklaring met je huisarts
Een wilsverklaring is alleen nuttig als artsen en zorgverleners ervan op de hoogte zijn. Maak daarom een afspraak met je huisarts om je wensen te bespreken. Je huisarts kan je helpen bij het formuleren van een juridisch correcte verklaring en eventuele medische vragen beantwoorden.
5. Laat je wilsverklaring registreren
Je hoeft je wilsverklaring niet verplicht te laten vastleggen bij een notaris, maar het kan wel extra zekerheid bieden. Je kunt je verklaring ook opslaan in je medisch dossier bij je huisarts of een kopie geven aan je vertrouwenspersoon en familieleden. Sommige landen bieden zelfs de mogelijkheid om je wilsverklaring in een landelijke database te registreren. In het volgende artikel lees je alles over de rol van een notaris voor en na het overlijden.
6. Houd je wilsverklaring up-to-date
Je situatie en wensen kunnen in de loop der tijd veranderen. Het is daarom verstandig om je wilsverklaring regelmatig te herzien en indien nodig aan te passen. Noteer op je document de datum waarop je het hebt geschreven, zodat artsen en familieleden weten of het nog actueel is.
Wat gebeurt er met je wilsverklaring in de praktijk?
In Nederland zijn artsen verplicht om een wilsverklaring serieus te nemen, maar het is geen dwingend document. Dit betekent dat artsen in sommige gevallen toch kunnen afwijken van je wensen, bijvoorbeeld als er medische redenen zijn om aan te nemen dat je situatie anders is dan verwacht. Daarom is het belangrijk om je wilsverklaring zo specifiek mogelijk te maken en goed te bespreken met je huisarts en naasten.
Veelvoorkomende misverstanden over een wilsverklaring
1. "Een wilsverklaring moet door een notaris worden opgesteld."
Dit is niet waar. Een wilsverklaring hoeft niet notarieel vastgelegd te worden. Je kunt het zelf schrijven en ondertekenen. Wel kan een notariële vastlegging extra zekerheid geven.
2. "Een wilsverklaring geldt voor altijd."
Niet per se. Als je wensen veranderen, kun je een nieuwe versie schrijven en de oude vernietigen. Het is goed om regelmatig je wilsverklaring te herzien.
3. "Artsen moeten altijd de wilsverklaring volgen."
In principe respecteren artsen je wilsverklaring, maar in sommige situaties kunnen ze besluiten hiervan af te wijken. Daarom is het belangrijk je verklaring goed met je arts te bespreken.
Conclusie
Een wilsverklaring is een essentieel document waarmee je je medische wensen vastlegt voor het geval je zelf geen beslissingen meer kunt nemen. Door duidelijke taal te gebruiken, een vertrouwenspersoon aan te wijzen en je verklaring met je huisarts te bespreken, zorg je ervoor dat je wensen zo goed mogelijk worden gerespecteerd. Vergeet niet om je wilsverklaring up-to-date te houden en je naasten op de hoogte te stellen van de inhoud.
Wil je aan de slag met je wilsverklaring? Download dan een voorbeeldsjabloon of bespreek het met je huisarts om ervoor te zorgen dat alles juridisch correct en goed vastgelegd is. Meer informatie over het schrijven van een wilsverklaring vind je op de website van de rijksoverheid.
Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen, opmerkingen of mis je bepaalde informatie? We helpen je graag verder! Neem gerust contact met ons op via het contactformulier en we staan voor je klaar om je vragen te beantwoorden of je verder te ondersteunen.
